“Đừng bao giờ hài lòng với những kỳ tích của quá khứ”, nghệ nhân người Anh chia sẻ.

Kế tục xuất sắc sự nghiệp của huyền thoại chế tác đồng hồ người Anh George Daniels, Roger W. Smith đang không ngừng sáng tạo và cống hiến để cho ra đời những cỗ máy đo thời gian thủ công ấn tượng, giúp hồi sinh ngành chế tạo đồng hồ cao cấp ở xứ sở sương mù.

Chào ông! Cơ duyên nào đưa ông đến với lĩnh vực thiết kế và chế tác đồng hồ?

Thời thơ ấu, dù không quá xuất sắc trong môi trường học đường truyền thống, nhưng tôi luôn có một niềm đam mê mạnh mẽ đối với mọi thứ liên quan đến máy móc cơ khí. Chính vì cảm nhận được niềm đam mê này của con trai mà bố tôi đã khuyên tôi đăng ký vào Trường kỹ nghệ đồng hồ Manchester (Manchester School of Horology). Ngay khi bắt đầu khóa học vào năm 16 tuổi, tôi đã hoàn toàn bị thu hút và chinh phục bởi lĩnh vực này. Và điều may mắn nhất trong cuộc đời mình là suốt thời gian theo học ở đó, tôi đã có cơ hội gặp được George Daniels, nghệ nhân chế tác đồng hồ bậc thầy của nước Anh lúc bấy giờ. Với tư cách là một diễn giả khách mời, Daniels đã cho chúng tôi xem chiếc đồng hồ bỏ túi Space Traveller của ông. Và con đường sự nghiệp của tôi – một thợ làm đồng hồ thủ công – đã hình thành từ đó.

Ông là học trò xuất sắc của George Daniels, nhà chế tác đồng hồ huyền thoại nước Anh với phát minh bộ thoát đồng trục. Ảnh hưởng của Daniels đã được thể hiện như thế nào trong các mẫu đồng hồ do ông chế tác?

Trên tất cả, ảnh hưởng lớn nhất của Daniels đối với tôi chính là thái độ không bao giờ thỏa hiệp với khuôn mẫu truyền thống và luôn không ngừng cố gắng cải thiện hiệu quả của những cỗ máy đo thời gian cơ khí.
Theo tôi, bước đột phá thực sự của Daniels với bộ thoát đồng trục chính là minh chứng hùng hồn cho thấy khao khát vượt ra khỏi những chuẩn mực truyền thống. Điểm đặc biệt của bộ thoát này là loại bỏ hoàn toàn ma sát của hai mặt phẳng, giúp tăng độ bền, đồng thời giúp tăng hiệu quả cơ học, từ đó tăng độ chính xác cho bộ máy. Hẳn nhiên, chính những trăn trở của Daniels đã giúp tôi hoàn thiện bánh xe đơn của bộ thoát đồng trục – yếu tố dẫn đến những cải thiện đáng kể về hiệu suất năng lượng so với thiết kế ban đầu của ông.

Điều quan trọng là chúng ta đang gắn bó với công nghệ cơ khí, thế nên, đừng bao giờ hài lòng với những kỳ tích của quá khứ. Thay vì thế, chúng ta nên cố gắng hoàn thiện những gì đã có trước đây. Và đó chính là món quà lớn nhất mà Daniels đã để lại cho tôi.

Ông có thể chia sẻ về dự án thách thức nhất của mình?

Tôi có thể nói rằng đó là Series 4 với chức năng hiển thị thứ-ngày-tháng (triple calendar). Trong quá khứ, tính năng này đã được trang bị cho nhiều mẫu đồng hồ, nhưng điều khiến cho sản phẩm này nổi bật so với những chiếc khác chính là Travelling Date Aperture, ô cửa sổ di chuyển xung quanh ngoại vi mặt số. Theo truyền thống, một chiếc đồng hồ với chức năng hiển thị thứ-ngày-tháng sẽ có một kim phát sáng ra từ trung tâm mặt số để chỉ ngày.

Vấn đề là, với phương pháp hiển thị này, kim đồng hồ sẽ “ngự”trên các thông tin chính như ngày và tháng trong nhiều ngày tại một thời điểm. Điều này mâu thuẫn với nhu cầu phải thể hiện một mặt số quay số rõ ràng và dễ đọc. Việc giải quyết vấn đề đó trở thành một thách thức lớn. Khâu thiết kế và tạo mẫu cho tính năng độc đáo này đã ngốn một lượng lớn thời gian, nhưng tôi rất hài lòng với kết quả. Kể từ khi ra mắt mẫu concept này vào năm 2015, một số nhà sản xuất đồng hồ tên tuổi khác đã sao chép ý tưởng này – điều tôi coi như là nguồn động viên cho công việc của mình.

2019 là một năm tuyệt vời đối với ông khi chiếc đồng hồ đeo tay thủ công đầu tiên của ông – The Blue – đã được bán với giá 1 triệu bảng Anh. Điều gì đã khiến cho chiếc đồng hồ này trở nên độc đáo và đáng khao khát đến vậy?

Nếu bạn đủ may mắn để phát triển một bộ máy trong khoảng thời gian phù hợp, thì công việc đó có thể mang một ý nghĩa lịch sử nhất định theo cách của nó. Tôi nghĩ rằng điều đó đã xảy ra với The Blue, và nó chính là tác phẩm thể hiện sự chuyển tiếp thế hệ giữa George Daniels và Roger W. Smith – yếu tố quan trọng khiến nó trở thành mẫu đồng hồ đáng khao khát bên cạnh tourbillon hoàn hảo.

Đó là thiết kế và cũng là cơ hội của George để thể hiện bộ thoát đồng trục trong thân vỏ hình chữ nhật vốn trở nên thịnh hành sau đó. Đối với tôi, đó là một thách thức lớn, là chiếc đồng hồ đeo tay chế tác hoàn toàn thủ công đầu tiên của tôi. Các mẫu đồng hồ thủ công trước đó của tôi là loại đồng hồ bỏ túi và sự thay đổi lần này là rất lớn. Do đó, The Blue được coi là món đồ gia bảo mà George đã truyền lại cho tôi. Thật sự, tôi rất vui khi biết rằng The Blue được giới sưu tập đánh giá cao.

Làm thế nào để thuyết phục một khách hàng giàu có muốn đặt ông thực hiện một chiếc đồng hồ trong thời gian ngắn dù biết rằng để có được cỗ máy mang tên ông, họ phải chờ đợi nhiều năm?

Dĩ nhiên, đối với các nhà sưu tập, đồng hồ Roger W. Smith luôn là một món đồ được đầu tư công phu nếu xét về thời gian và sự kiên nhẫn. Do đó, nó đồng thời cũng là bảo chứng về độ quý hiếm. Thế nên, không cần thiết phải thuyết phục, bởi một nhà sưu tập sành sỏi sẽ hiểu rất rõ rằng chính những yếu tố kể trên sẽ khiến cho chiếc đồng hồ của họ trở nên đặc biệt.

Nước Anh đã từng là địa danh hàng đầu thế giới về ngành chế tác đồng hồ trước khi Thụy Sĩ thống soái bản đồ thế giới. Liệu nước Anh có lấy lại được hào quang của mình trong kỷ nguyên hậu Brexit?

Tôi luôn mong mỏi được góp phần hồi sinh ngành chế tạo đồng hồ Anh và tin rằng chúng tôi sẽ có một tương lai tốt đẹp. Nước Anh có một bề dày lịch sử ấn tượng về ngành chế tác đồng hồ cơ khí. Thế nên, các nhà sản xuất đồng hồ cần có một khát vọng tập thể để tạo nên nhiều bộ máy cho đất nước này. Tôi nghĩ rằng trong vài năm tới, ngành đồng hồ Anh sẽ cho thấy một diện mạo hoàn toàn khác biệt.