Nếu Thụy Sĩ là xứ sở đồng hồ thì nước Anh cũng cho thấy bề dày lịch sử đáng nể.
Điều đặc biệt khiến người ta nhớ đến lễ trao giải Oscar năm 1982 có lẽ là bài phát biểu khi lên nhận giải của Colin Wellan, tác giả kịch bản Chariots of Fire, bộ phim thuộc kỷ nguyên của mốt tóc floppy và những quý ông trẻ tuổi chạy dọc bờ biển trong cảnh quay slow motion trên nền nhạc điện tử hoàn hảo do Vangelis Papathanussiou thực hiện.
Trong bài phát biểu ngắn gọn tại lễ trao giải, với chất giọng đặc trưng vùng Lancaster, nam diễn viên kiêm nhà văn gốc Liverpool này đã trích dẫn câu nói nổi tiếng của Paul Revere – nhà công nghiệp, thợ bạc nổi tiếng nước Mỹ khi hét lên “Bọn Anh đang đến!” (The British are coming) lúc cưỡi ngựa xuyên Massachusetts trong một đêm tháng Tư năm 1775 để cảnh báo về việc tiến quân của người Anh.
Vào tháng 7 năm ngoái, Sotheby’s London đã bán thành công một chiếc đồng hồ bỏ túi Space Traveller I do George Daniels chế tác năm 1982 với giá kỷ lục 3.6 triệu bảng Anh, tương đương khoảng 4.6 triệu USD. Dù không đủ để lọt vào danh sách 10 thương vụ đấu giá hàng đầu, nhưng khoản tiền thu được từ màn đấu giá đó cũng tạo ấn tượng mạnh mẽ cho các tín đồ đồng hồ trên toàn thế giới. Thay vì được tạo ra bởi một trong những maison nổi tiếng Thụy Sĩ, chiếc đồng hồ này được chế tác tại một xưởng nhỏ ở Isle of Man, một hòn đảo nằm giữa Ireland và Anh được biết đến như một thiên đường thuế nhưng cũng là nơi diễn ra giải đua xe tử thần.
Có lẽ, George Daniels là một trong những nghệ nhân đồng hồ vĩ đại nhất mọi thời đại. Trước khi qua đời vào năm 2011, Daniels là người đam mê phục chế xe cổ, đặc biệt thích rong ruổi trên chiếc Bentley ở các trường đua khắp châu Âu. Chiếc đồng hồ có tên Space Traveller I này được lấy cảm hứng từ chuyến hành trình lên Mặt trăng năm 1969 của con tàu Apollo 11 và được Daniels miêu tả là “Chiếc đồng hồ bạn cần phải có cho hành trình lên sao Hỏa”.
Chiếc đồng hồ này đóng vai trò vô cùng quan trọng xét trên tất cả các cấp độ. Đó là một kiệt tác thủ công độc đáo được tạo nên bởi nghệ nhân chế tác đồng hồ độc lập vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Chiếc đồng hồ hoạt động nhờ năng lượng mặt trời và có khả năng tính được thời gian thiên văn, phương trình thời gian, lịch Mặt Trăng và một bánh xe đôi được đặt bên trong thân vỏ bằng vàng 18 carat.
Tổ tiên của Daniels ở British Isles, địa danh từng dẫn đầu thế giới về đồng hồ cơ học, cũng đã có công thiết lập ngành đồng hồ nước Anh. Richard of Wallingford, nhà toán học, thiên văn học, đồng thời là người chế tác đồng hồ ở xứ sở sương mù, trở thành linh hồn của St. Albans vào những năm 1320 và sử dụng quỹ Abbey để chế tạo một chiếc đồng hồ khổng lồ có khả năng hợp nhất các chức năng thiên văn và đồng hồ cơ mới được phát minh. Đồng hồ hiển thị giờ trong ngày, vị trí của các thiên thể trong thời gian thực, dự đoán khi nào nguyệt thực sẽ diễn ra, đồng thời thể hiện mốc thời gian khi thủy triều lên cao và xuống thấp.
Trong kỷ nguyên vĩ đại của những bộ óc siêu việt dưới thời vua Charles II, Robert Hooke hẳn là nhà triết học tự nhiên nổi tiếng nhất nếu Isaac Newton chưa từng được sinh ra. Ông tin rằng mình đã đưa ra khái niệm trọng lực trước Newton và dây tóc đồng hồ trước nhà toán học, vật lý học và thiên văn học người Hà Lan, Christiaan Huygens. Trong những năm 1660, ông đã tặng đồng hồ cho Hội Hoàng gia mới được thành lập khi đó và nói về việc sử dụng dây tóc đồng hồ. Tuy nhiên, dường như ông không sở hữu một nguyên mẫu nào cho đến năm 1675 khi giới thiệu chiếc đồng hồ của mình. Dây tóc đồng hồ chính là một phát minh giúp cải thiện độ chính xác của đồng hồ bỏ túi từ khoảng trên dưới một giờ mỗi ngày cho đến khoảng chỉ bốn hoặc năm phút. Vẫn được sử dụng trên các mẫu đồng hồ cơ hiện đại, nhưng dây tóc là một bước tiến vượt bậc, giống như bước nhảy từ kiểu máy tính khổ lớn đầu tiên sang điện thoại thông minh vậy. Daniel Quare, một nhà chế tác đồng hồ người Anh khác, đã bổ sung thêm quy trình loại bỏ các chi tiết không cần thiết trong các thanh đánh dấu phút đồng hồ.
Bước tiến lớn tiếp theo trong lĩnh vực chế tạo đồng hồ là đồng hồ hàng hải có độ chính xác cao (marine chronometer) của John Harrison. Trong cuốn sách Longitude của mình, Dava Sobel đã kể câu chuyện thú vị về Harrison như một nhân vật tương phản với giới tinh hoa trong việc sử dụng những chiếc đồng hồ cực kỳ chính xác do mình chế tạo để hỗ trợ định hướng, đảm bảo sự chi phối của lực lượng Hải quân Anh trên biển. Và trong thế kỷ 19, Big Ben – chiếc đồng hồ vĩ đại trong Tòa nhà Quốc hội Anh – đã trở thành biểu tượng của đế chế hùng mạnh nhất thế giới, một kỳ tích công nghiệp và kỹ thuật hoành tráng với độ chính xác đến từng giây mỗi giờ.
Tất nhiên, không thể bỏ qua những tiến bộ vĩ đại được tạo ra ở Pháp và Thụy Sĩ, dù đối với một người Đức trẻ tuổi có tên Hans, nước Anh vẫn là trung tâm của thế giới đồng hồ vào đầu thế kỷ 20. Trong khi du ngoạn trên một chiếc xe buýt ở thủ đô Anh quốc, Wilsdorf đã nghĩ ra cái tên Rolex cho thương hiệu của mình.
Điều đáng nói là, vào đầu những năm 1970, khi George Daniels tạo ra những chiếc đồng hồ đầu tiên của mình, ngành chế tác đồng hồ của Anh đã gần như biến mất, thậm chí cả Smiths, nhà sản xuất đồng hồ và các chi tiết cho bảng điều khiển xe hơi, đã ngừng sản xuất trên phạm vi nội địa vào năm 1979. Tuy nhiên, sự kết thúc của ngành chế tạo đồng hồ cơ học cao cấp ở quy mô lớn tại Anh không đồng nghĩa với khái niệm “khai tử”, mà đang được nâng lên một tầm cao mới. Chẳng hạn, vào khoảng thời gian này, Anthony Randall, một nghệ nhân đồng hồ đích thực, đã nổi lên như một trong những học giả hàng đầu trong lĩnh vực đồng hồ. Là nhà vật lý và nghệ nhân đồng hồ, Anthony được biết đến với việc nghiên cứu bộ thoát lực liên tục (constant-force escapement) và phân loại đồng hồ chronometer quan trọng trong ngành hàng hải tại Bảo tàng Anh.
Giống như Randall, Daniels không chỉ là một nghệ nhân bậc thầy, tác giả của những mẫu đồng hồ huyền thoại, mà còn là một nhà phát minh có khả năng mô phỏng lại các nguyên tắc cơ bản của ngành đồng hồ với bộ thoát đồng trục của mình – phát minh đã bị ngành công nghiệp này hoài nghi cho đến khi Nicolas Hayek của Tập đoàn Swatch quyết định ủng hộ.
Đến đầu thế kỷ hiện tại, Daniels đã trở thành một nhân vật đáng kính, và xưởng của ông ở Isle of Man trở thành địa danh thu hút những ai muốn tìm hiểu cội nguồn của ngành chế tác đồng hồ đẳng cấp thế giới ở Anh. Tầm ảnh hưởng của Daniels đã vượt ra khỏi biên giới nước Anh, truyền cảm hứng cho một thế hệ nghệ nhân đồng hồ mới. Trong số các môn đệ của ông có thể kể đến F. P. Journe, một thương hiệu được đánh giá cao ở Geneva hiện thuộc sở hữu của Chanel. Daniels cũng đã thu hút được một tài năng người Anh – nhà chế tác đồng hồ trẻ tài năng Roger W. Smith, người đã chuyển đến Isle of Man để làm việc với Daniels cho series đồng hồ Millennium vào năm 1998. Và nếu như Daniels giống như một nhà tiên tri ở ẩn của ngành đồng hồ Anh thời sơ khai nhất thì Smith là linh hồn của ngành chế tạo đồng hồ cao cấp ở xứ sở này.